مدیریت ریسک در سازمان شامل شناسایی، تجزیه و تحلیل و پاسخ به عوامل خطر است که بخشی از زندگی یک کسب و کار را تشکیل میدهد. مدیریت ریسک مؤثر به معنای تلاش برای کنترل، تا حد امکان، نتایج آتی با اقدام پیشگیرانه و نه واکنشی است. بنابراین، مدیریت ریسک مؤثر این پتانسیل را ارائه میدهد که هم احتمال وقوع یک ریسک و هم تأثیر بالقوه آن را کاهش میدهد.
ساختارهای مدیریت ریسک
ساختارهای مدیریت ریسک به گونهای طراحی شدهاند که چیزی بیش از اشاره به ریسکهای موجود انجام دهند. یک ساختار مدیریت ریسک خوب همچنین باید عدم قطعیتها را محاسبه کرده و تأثیر آنها را بر یک تجارت پیشبینی کند. در نهایت، نتیجه انتخاب بین پذیرش ریسک یا رد آنها است. پذیرش یا رد ریسکها به سطوح تحملی بستگی دارد که یک کسب و کار قبلاً برای خود تعریف کرده است.
اگر یک کسبوکار، مدیریت ریسک را بهعنوان یک فرآیند منظم و مستمر به منظور شناسایی و حل ریسکها راهاندازی کند، ساختارهای مدیریت ریسک را میتوان برای حمایت از سایر سیستمهای کاهش ریسک مورد استفاده قرار داد. آنها شامل برنامهریزی، سازماندهی، کنترل هزینه و بودجهبندی هستند. در چنین حالتی، کسب و کار معمولاً شگفتیهای زیادی را تجربه نمیکند، زیرا تمرکز بر مدیریت ریسک فعال است.
پاسخ به خطرات
واکنش به خطرات معمولاً به یکی از اشکال زیر است:
- اجتناب: یک کسب و کار در تلاش است تا با خلاص شدن از شر یک خطر خاص، آن را از بین ببرد.
- کاهش: کاهش ارزش مالی پیشبینی شده مرتبط با یک ریسک از طریق کاهش احتمال وقوع ریسک.
- پذیرش: در برخی موارد، یک کسب و کار ممکن است مجبور به پذیرش ریسک شود. این گزینه در صورتی امکانپذیر است که یک واحد تجاری برای کاهش تأثیر ریسک، در صورت وقوع، موارد احتمالی ایجاد کند.
هنگام ایجاد موارد احتمالی، یک کسب و کار باید درگیر رویکرد حل مشکل باشد. نتیجه یک طرح با جزئیات است که میتواند به محض ایجاد نیاز اجرا شود. چنین طرحی یک سازمان تجاری را قادر میسازد تا موانع موفقیت خود را مدیریت کند، زیرا میتواند به محض بروز خطرات با آنها مقابله کند.
اهمیت مدیریت ریسک
مدیریت ریسک فرآیند مهمی است زیرا ابزارهای لازم را به یک کسب و کار توانمند میکند تا بتواند به اندازه کافی ریسکهای احتمالی را شناسایی و با آنها مقابله کند. هنگامی که یک خطر شناسایی شد، کاهش آن آسان است. به علاوه، مدیریت ریسک مبنایی را برای کسب و کار فراهم میکند که بر اساس آن بتواند تصمیمگیری صحیحی را اتخاذ کند.
برای یک کسب و کار، ارزیابی و مدیریت ریسکها بهترین راه در آماده شدن برای احتمالاتی است که ممکن است در مسیر پیشرفت و رشد قرار گیرند. هنگامی که یک کسب و کار برنامه خود را برای مدیریت تهدیدات بالقوه ارزیابی میکند و سپس ساختارهایی را برای مقابله با آنها ایجاد میکند، شانس خود را برای تبدیل شدن به یک نهاد موفق افزایش میدهد.
علاوه بر این، مدیریت ریسک تضمین میکند که با ریسکهای دارای اولویت بالا تا حد امکان به شدت برخورد میشود و مدیریت اطلاعات لازم را خواهد داشت که میتواند از آنها برای تصمیمگیری آگاهانه و اطمینان از سودآوری کسب و کار استفاده کند.
چارچوب مدیریت ریسک
مدیریت ریسک در دستیابی به اهداف کلی سازمان بسیار مهم است. زمانی که کسبوکارها در محیط پرخطر فعالیت میکنند، برای دستیابی به اهداف خود باید توانمندی مدیریت ریسک را تقویت کنند.
چارچوبهای مدیریت ریسک به سازمانها و کسب و کارها کمک میکند تا برنامهریزی برای فعالیتهای مدیریت ریسک را موثرتر پیگیری کنند. برنامهریزی مدیریت ریسک زمان طراحی و ایجاد فرآیندهای مقابله با شرایط خطر را کاهش میدهد و موجب بهبود عملکرد تیمهای کاری میشود.
عواملی که بر مدیریت ریسک موثر هستند شامل: رویکرد مدیریت، اهداف و مقاصد سازمان، سیاست مدیریت ریسک در ارتباط با کارکنان، فناوری اطلاعات و فرهنگ، محیط و استفاده از ابزار، کار تیمی و تعهد مدیریت عالی، ارتباط و آموزش، آگاهی از فرآیند مدیریت ریسک و الزامات قانونی.
نرمافزارهای سازمانی در مدیریت ریسک به سازماندهی، مدیریت و کنترل ریسک یک کسبوکار بر اساس دادههای بهروز کمک میکنند. این نرمافزارها ممکن است شامل ابزارهایی برای شناسایی و ارزیابی ریسکها، پیشنهادات کاهش ریسک، استراتژیهای نظارت بر ریسک، موتورهای گزارشدهی، خدمات مشاورهای و غیره باشند.
ریسکها با استفاده از فرآیندهای استاندارد ارزیابی و تجزیه و تحلیل میشوند. این فرآیندهای استاندارد شده باعث صرفهجویی در منابع، سادهسازی جمعآوری دادهها، پردازش و اجرای اقدامات میشوند و فرصتها و ریسکها توسط مدیریت در مراحل اولیه شناسایی میشوند. درنتیجه میتوان فعالیتهای امنیتی و نوآوری را بهتر اجرا کرد.
فرآیند تحلیل ریسک
تحلیل ریسک یک رویکرد حل مسئله کیفی است که از ابزارهای مختلف ارزیابی برای کار و رتبهبندی ریسکها به منظور ارزیابی و حل آنها استفاده میکند.
خطرات موجود را شناسایی کنید
شناسایی ریسک عمدتاً شامل طوفان فکری است. یک کسب و کار کارکنان خود را دور هم جمع میکند تا بتوانند همه منابع مختلف ریسک را بررسی کند. مرحله بعدی این است که تمام ریسکهای شناسایی شده را به ترتیب اولویت مرتب کنید. از آنجایی که کاهش همه ریسکهای موجود امکانپذیر نیست، اولویتبندی تضمین میکند که ریسکهایی که میتوانند به طور قابلتوجهی بر یک کسبوکار تأثیر بگذارند، با فوریت بیشتری رسیدگی شوند.
خطرات را ارزیابی کنید
در بسیاری از موارد، حل مشکل شامل شناسایی مشکل و سپس یافتن راهحل مناسب است. با این حال، قبل از کشف بهترین روش مدیریت ریسک، یک کسب و کار باید با پرسیدن این سؤال، علت خطرات را پیدا کند، “چه چیزی باعث چنین ریسکی شده و چگونه میتواند بر تجارت تأثیر بگذارد؟”
یک پاسخ مناسب ایجاد کنید
هنگامی که یک واحد تجاری تصمیم به ارزیابی راهحلهای احتمالی برای کاهش خطرات شناسایی شده و جلوگیری از عود آنها میکند، باید سؤالات زیر را بپرسد: چه اقداماتی میتوان برای جلوگیری از تکرار خطر شناسایی شده انجام داد؟ علاوه بر این، در صورت تکرار، بهترین کار چیست؟
مکانیسمهای پیشگیرانه برای خطرات شناسایی شده ایجاد کنید
در اینجا، ایدههایی که در کاهش خطرات مفید هستند، در تعدادی از وظایف و سپس به طرحهای احتمالی که میتوانند در آینده به کار گرفته شوند، توسعه داده میشوند. در صورت بروز خطر، میتوان برنامهها را عملی کرد.
سرمایهگذاریهای تجاری ما با خطرات زیادی روبهرو میشوند که میتواند بر بقا و رشد آنها تأثیر بگذارند. درنتیجه، درک اصول اساسی مدیریت ریسک و چگونگی استفاده از آنها برای کمک به کاهش اثرات ریسک بر واحدهای تجاری مهم است.
بنابراین برای کاهش ریسک، یک سازمان نیاز به استفاده از منابع و نرمافزار مناسب برای به حداقل رساندن، نظارت و کنترل تأثیر رویدادهای منفی و در عین حال به حداکثر رساندن رویدادهای مثبت دارد. یک رویکرد منسجم، سیستمی و یکپارچه برای مدیریت ریسک میتواند به تعیین بهترین روش برای شناسایی، مدیریت و کاهش ریسکهای مهم کمک کند. نرمافزارهای دیدگاه با ارزیابی مستمر به کاهش و مدیریت ریسک در سازمانها کمک میکند.
انواع شیوههای مدیریت ریسک
مدیریت ریسک نقشی حیاتی در موفقیت پروژه ایفا میکند. انتخاب استراتژی مناسب برای مقابله با ریسک، به نوع پروژه و موانع پیش رو بستگی دارد. پنج روش رایج برای مدیریت و ارزیابی ریسک وجود دارد:
1. متوقف کردن فرآیند
در برخی موارد، تعلیق موقت فرآیندی که خطرآفرین است، ضروری است. اهداف این کار حفظ ایمنی پروژه و جلوگیری از ضرر بیشتر است. این روش زمانی مناسب است که یافتن راهحل سریع امکانپذیر نباشد.
2. پذیرش اثر منفی
در شرایطی که متوقف کردن فرآیندها غیرممکن است، باید اثر منفی ریسک را مدیریت کرد. وظیفه مدیر کاهش ضرر تا حد امکان است. این روش زمانی به کار میرود که جایگزین دیگری وجود نداشته باشد.
3. کاهش احتمال ریسک
با استفاده از اقدامات پیشگیرانه میتوان احتمال وقوع ریسک را کاهش داد. هدف این روش، کاهش اثرات منفی ریسک بر پروژه است. پیشگیری از ریسک، استراتژی مدیریتی مؤثری است.
4. کنترل و کاهش اثرات ریسک
با شناسایی دقیق ریسک، میتوان اثرات منفی آن را اندازهگیری کرد. مدیریت ریسک شامل پذیرش خطرات و ضررهای احتمالی است. در این مرحله، تلاش برای کاهش اثرات منفی ریسک انجام میشود.
5. انتقال ریسک
انتقال ریسک به بخشهای دیگر سازمان میتواند تابآوری پروژه را افزایش دهد. مزیت این روش، تقسیم ریسک بین بخشهای مختلف و افزایش توانایی کنترل و مدیریت آن است. انتخاب بهترین روش به شرایط خاص پروژه و نوع ریسک بستگی دارد.
مراحل انجام مدیریت ریسک در شاخههای مختلف
مدیریت و ارزیابی ریسک در تمامی پروژهها، چه شخصی و چه عمومی، چه کوچک و چه بزرگ، قابل اجرا است. نوع پروژه در انتخاب مراحل مناسب برای مدیریت خطر و ریسک اهمیت زیادی دارد.
شناسایی ریسک
اولین قدم در فرآیند مدیریت ریسک، شناسایی ریسکهای احتمالی است. این کار در تمام شاخهها، از جمله امور مالی، قابل انجام است.
شناسایی ریسک در امور مالی
در امور مالی، برای مدیریت ریسک، باید با مفاهیمی مانند حسابداری مالی و انواع ریسکهای پولی و ارزی آشنا باشید. همچنین باید راههای جلوگیری از ضررهای بیشتر در بازارهای مالی را بشناسید.
شاخههای رایج مدیریت ریسک
مدیریت ریسک در شاخههای مختلفی از جمله موارد زیر انجام میشود:
- ریسک پروژه
- ریسک و سرمایه
- ریسک در بورس
- ریسک در بیمه
- ریسک مالی
شناسایی موانع
پس از شناسایی ریسک، باید موانع، خطرات و زمینههای بروز ریسک را پیدا کنید. این موانع میتوانند داخلی یا خارجی باشند.
موانع داخلی
- برنامهریزی غیرواقعگرایانه
- وجود پروژههای همزمان
- مشخص نبودن مسئولیتها
- انتصابات نادرست
- عدم برنامهریزی دقیق
- عدم توانایی در فراهم کردن منابع مالی و غیرمالی
- تضاد در اولویتها
- عدم کنترل تغییرات مشتری
موانع خارجی
این موانع ریسک میتوانند قابل پیشبینی یا غیرقابل پیشبینی باشند.
ارزیابی ریسک
در این مرحله، باید احتمال وقوع هر ریسک و همچنین شدت پیامدهای آن را ارزیابی کنید. برای این کار میتوانید از روشهای مختلفی مانند تحلیل سوات، ماتریس احتمال و اثر و یا مدلهای آماری استفاده کنید.
انتخاب استراتژی
پس از ارزیابی ریسک، باید برای هر ریسک، استراتژی مناسب را انتخاب کنید. استراتژیهای مختلفی برای مقابله با ریسک وجود دارد، از جمله اجتناب از ریسک، کاهش ریسک، انتقال ریسک و پذیرش ریسک.
اجرا و نظارت
پس از انتخاب استراتژی، باید آن را اجرا کنید و به طور مداوم بر اثربخشی آن نظارت داشته باشید. در صورت نیاز، باید استراتژی را اصلاح یا جایگزین کنید.
[faq-schema id=”50213″]