برای تهیه گزارش‌ها و صورت‌های مالی قابل اعتماد و ثبت دقیق اطلاعات مالی، نیاز به استانداردهای پذیرفته‌شده‌ای داریم که به عنوان مفروضات حسابداری شناخته می‌شوند. این مفروضات به کسب‌وکارها کمک می‌کنند تا صورت‌های مالی خود را به سازمان‌های مربوطه ارائه دهند. مفروضات حسابداری به شرایط سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی که بر مناسبات حقوقی محیط حسابداری تأثیر می‌گذارند، اشاره دارند. به عنوان مفاهیم پایه‌ای و مهم در حسابداری شناخته می‌شوند. تا پایان مطلب با ما همراه باشید تا با این موضوع به طور کامل آشنا شوید.
مفروضات حسابداری، تعریف و مفهوم
پیش از بررسی مفروضات حسابداری اجازه دهید به طور مختصر به تعریف مفهوم حسابداری بپردازیم.
حسابداری چیست؟
حسابداری فرآیندی است که به ثبت معاملات مالی یک تجارت می‌پردازد. شامل خلاصه‌سازی، تجزیه و تحلیل و گزارش‌دهی این معاملات به سازمان‌های نظارتی، تنظیم‌کنندگان و نهاد‌های جمع‌آوری‌کننده مالیات می‌شود. صورت‌های مالی در انواع حسابداری، خلاصه‌ای از تراکنش‌های مالی در یک دوره حسابداری را ارائه می‌دهند و نشان‌دهنده وضعیت مالی، عملیات و جریان‌های نقدی هستند.
تعاریف متعددی برای حسابداری وجود دارد اما آنچه مشخص است، ضرورت وجود این حرفه در هر کسب‌وکار است. از زمان‌های قدیم تا به امروز، حسابداری در تمامی دادوستدهای اقتصادی و اجتماعی نقش پررنگی داشته است. به عنوان یکی از عوامل مؤثر در بقای هر کسب‌وکار شناخته می‌شود.
حسابداران، گزارش‌های مالی و تحلیل‌های اقتصادی را ارائه می‌دهند و به این ترتیب کمک بزرگی به مدیران و سایر افراد دخیل در تصمیم‌گیری‌های شرکت می‌کنند. در واقع، حسابداران با استفاده از زبان مشترک حسابداری، نقش رابط را بین تمامی بخش‌ها، مشاغل، فعالیت‌ها و افراد ایفا می‌کنند.
معرفی مفهوم مفروضات حسابداری
حال که با حسابداری آشنا شدیم بهتر است به مفروضات حسابداری بپردازیم. در واقع باید بدانیم انجام هر کاری نیاز به اطلاع از قوانین و اصول آن دارد و بدون اطلاع از این قوانین، نمی‌توان کار را به صورت درست انجام داد. مفروضات حسابداری، مجموعه‌ای از فرضیات است که هر حسابدار برای انجام کارهای مختلف مثل گزارش‌دهی مالی یا سایر فعالیت‌های حسابداری از آن استفاده می‌کند.
چرا استفاده از مفروضات حسابداری مهم است؟
برای انجام صحیح تمامی وظایف محوله به حسابداران در واحد حسابداری، ضروری است که این افراد با چارچوب‌ها و استانداردهای حسابداری، مانند مفروضات حسابداری، به خوبی آشنا باشند. تسلط بر این مفروضات و کاربرد صحیح آن‌ها برای هر حسابداری، حیاتی و اجتناب‌ناپذیر است. این مفروضات نه تنها به حسابداران کمک می‌کنند تا وظایف خود را به درستی انجام دهند، بلکه تضمین می‌کنند که گزارش‌های مالی تهیه‌شده دقیق، قابل اعتماد و مطابق با الزامات قانونی و حرفه‌ای باشند.
انواع مفروضات حسابداری
در نظر داشته باشید تمام مفروضات ذکرشده در ادامه، همان مفروضات بنیادی هستند که پایه و اساس حسابداری را تشکیل می‌دهند.
فرض تفکیک شخصیت
فرض تفکیک شخصیت یکی از اساسی‌ترین مفروضات حسابداری است که بر اساس آن هر واحد اقتصادی، چه دارای شخصیت حقوقی باشد و چه نباشد، باید به عنوان یک واحد مستقل از مالکان و سایر واحدهای صنفی در نظر گرفته شود. این اصل به حسابداران اجازه می‌دهد تا دارایی‌ها، بدهی‌ها و تراکنش‌های مالی هر مؤسسه را بدون اختلاط با اموال شخصی صاحبان آن ثبت و گزارش کنند. این استقلال مالی و حقوقی نه تنها به شفافیت و دقت در گزارش‌های مالی کمک می‌کند، بلکه در محاسبه حقوق و دستمزد و مدیریت سایر معاملات مالی بین شرکت و صاحبان آن نیز نقش حیاتی ایفا می‌کند. در نتیجه، تسلط بر این فرض و به‌کارگیری صحیح آن برای حسابداران ضروری است تا بتوانند وظایف خود را به درستی انجام و گزارش‌های مالی قابل اعتماد و دقیقی ارائه دهند.
فرض تداوم فعالیت در حسابداری
فرض تداوم فعالیت یکی از فرضیات بنیادی حسابداری است که براساس آن فرض می‌شود شرکت‌ها به فعالیت خود ادامه خواهند داد و برنامه‌ای برای توقف یا انحلال ندارند. این فرض به حسابداران اجازه می‌دهد دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت را بر اساس فرضیه ادامه فعالیت طبقه‌بندی کنند و باعث سهولت در تصمیم‌گیری‌های مالی بلندمدت شوند. این فرض به حسابداران اجازه می‌دهد همه اموال و دارایی‌ها را بر طبق بازه زمانی مثلاً به صورت جاری و بلندمدت دسته‌بندی کنند. این دسته‌بندی به مدیریت مالی کمک می‌کند برنامه‌ریزی استراتژیک و تحلیل‌های سرمایه‌گذاری را با دقت بیشتری انجام دهد.
یکی از دلایل مهم اندازه‌گیری دارایی‌ها به بهای تمام شده تاریخی، مفهوم تداوم فعالیت است. در واقع در این مفهوم، فرض بر این است که واحد تجاری برای مدت زمان طولانی به فعالیت خود ادامه خواهد داد. هدف از تحصیل اغلب دارایی‌ها نظیر ملزومات، زمین، ساختمان و اثاثه، استفاده از آن‌ها در عملیات شرکت است و به هیچ عنوان فروش آن‌ها مد نظر نیست.
برای درک بهتر این مفهوم، تصور کنید مؤسسه‌ای که برای انجام یک قرارداد دو ساله تشکیل شده است، پس از انجام کار قصد انحلال دارد و می‌خواهد تمامی دارایی‌های خود را به فروش برساند. به این ترتیب گزارش ارائه‌شده به عنوان ارزش جاری بازار، می‌تواند روش مناسبی برای اندازه‌گیری دارایی‌ها باشد اما در روال عادی فعالیت شرکت‌ها، فرض تداوم فعالیت غالب است و به همین دلیل دارایی‌ها به بهای تمام شده تاریخی در سوابق حسابداری منعکس می‌شوند.
فرض دوره مالی در حسابداری
فرض دوره مالی یکی دیگر از مفروضات بنیادین حسابداری است که براساس آن، عمر یک شرکت به دوره‌های زمانی معین تقسیم می‌شود. این دوره‌های زمانی می‌توانند سه‌ماهه، شش‌ماهه یا یک‌ساله باشند. هدف از این تقسیم‌بندی، سازماندهی حسابداری به‌گونه‌ای است که امکان بررسی و ارزیابی منظم عملکرد مالی شرکت فراهم شود.
در نظر داشته باشید، نتایج حقیقی و نهایی مربوط به وظایف مختلف در هر مؤسسه یا کسب‌وکار، فقط پس از پایان عملیات قابل اندازه‌گیری است. یعنی تنها پس از دریافت همه مطالبات و پرداخت تعهدات می‌‌توان دوره مالی را به طور کامل بررسی کرد. اما افرادی که از این اطلاعات مالی استفاده می‌کنند، نمی‌توانند تا آن زمان منتظر بمانند. بنابراین، عمر طولانی یک مؤسسه به دوره‌های زمانی کوتاه‌تر و مساوی تقسیم می‌شود و به هر یک از این دوره‌ها، «دوره حسابداری» گفته می‌شود. اگر این دوره مالی دوازده ماه طول بکشد، به آن «سال مالی» می‌گویند.
با استفاده از این فرض، حسابداران می‌توانند اطلاعات مالی را به صورت دوره‌ای ثبت و گزارش کنند. این امر به صاحبان سرمایه، بستانکاران و اعتباردهندگان امکان می‌دهد از نتیجه کارکرد و کارایی واحد تجاری مطلع شوند و در صورت نیاز با بستانکاران تسویه حساب کنند.
در پایان هر دوره مالی، گزارش‌های مالی مجزا از سایر دوره‌ها ارائه می‌شوند و صورت‌های مالی با دوره‌های مالی قبل مقایسه می‌شوند. این مقایسه به مدیران و سایر ذینفعان کمک می‌کند تا روند عملکرد مالی شرکت را تحلیل و تصمیمات استراتژیک مناسبی اتخاذ کنند. به این ترتیب، فرض دوره مالی یکی از ابزارهای کلیدی برای مدیریت کارآمد و مؤثر مالی شرکت‌ها محسوب می‌شود.
فرض تعهدی در مفروضات حسابداری
فرض تعهدی یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین مفروضات حسابداری است که در مقابل مبنای نقدی قرار دارد. بر اساس این اصل، درآمدها و هزینه‌ها باید هنگام تحقق، نه هنگام دریافت یا پرداخت وجه نقد، شناسایی و ثبت شوند. این رویکرد به حسابداران اجازه می‌دهد وضعیت مالی شرکت را به طور دقیق‌تر نمایش دهند و موجب دقت بیشتر در گزارش‌های مالی و ارزیابی عملکرد سازمان شود.
در مبنای نقدی، هر دریافت وجهی توسط شرکت که از ناحیه صاحبان شرکت یا وام‌دهندگان نباشد، به‌عنوان درآمد و هر پرداخت وجهی که به اشخاصی غیر از صاحبان شرکت یا وام‌دهندگان صورت پذیرد، به‌عنوان هزینه تلقی می‌شود. این در حالی است که در مبنای تعهدی، درآمدها به محض تحقق و هزینه‌ها به محض تحمیل، شناسایی و ثبت می‌شوند، بدون اینکه به زمان دریافت یا پرداخت وجه نقد توجه شود.
این فرض برای ثبت صحیح و به‌موقع معاملات مالی و انجام حسابرسی دقیق حیاتی است. به عنوان مثال، اگر یک شرکت خدماتی در پایان ماه خدماتی را ارائه دهد، درآمد مربوط به آن خدمات باید در همان ماه شناسایی و ثبت شود، حتی اگر وجه آن در ماه بعد دریافت شود. به همین ترتیب، اگر هزینه‌ای در یک دوره مالی تحمیل شود، باید در همان دوره ثبت شود، حتی اگر وجه آن بعداً پرداخت شود.
فرض تعهدی نقش کلیدی در توسعه و گسترش حسابداری دارد و باعث افزایش دقت در گزارش‌های مالی شده است. این فرض به مدیران و سایر ذینفعان اجازه می‌دهد ارزیابی بهتری از عملکرد مالی شرکت داشته باشند و تصمیمات استراتژیک مناسبی اتخاذ کنند.
فرض واحد اندازه‌گیری
آخرین مورد از مفروضاتی که بررسی خواهیم کرد، فرض واحد اندازه‌گیری است. این فرض تأکید می‌کند که همه معاملات مالی باید به واحد پولی ثبت شوند. این اصل محوری به حسابداران امکان می‌دهد معاملات سازمان را در دفاتر به صورت یکنواخت و قابل مقایسه ثبت کنند. این یکپارچگی در ثبت‌ها و گزارش‌گیری‌ها به حفظ استانداردهای حسابداری کمک می‌کند. تهیه صورت‌های مالی قابل فهم و مقایسه‌پذیر را برای سرمایه‌گذاران و دیگر ذینفعان ممکن می‌سازد.
برای مثال، تمام مبادلاتی که توسط حسابداران در دفاتر یا صورت‌های مالی منعکس می‌شود، معرف حجم یا مقدار آن‌ها نیست بلکه تنها بهای آن‌ها را نشان می‌دهند. به همین دلیل، وقایعی که با پول اندازه‌گیری نمی‌شوند و فاقد جنبه مالی هستند، در دفاتر و صورت‌حساب‌ها منعکس نمی‌شوند. مواردی مانند روحیه کارکنان، کارایی و اثربخشی مدیریت یا رقابت‌های بازار از جمله این موارد هستند. حسابداران تمامی مبادلات مالی را به واحد پولی رایج، مثلاً ریال، ثبت و فرض می‌کنند که قدرت خرید این واحد پولی همواره ثابت است. این فرض ثبات واحد پولی بر مبنای نادیده گرفتن تأثیرات تورم استوار است و به حسابداران اجازه می‌دهد محاسبات خود را با فرض ثبات قدرت خرید پول انجام دهند. این فرض به ایجاد شفافیت، دقت و استانداردسازی در ثبت و گزارش‌دهی معاملات مالی کمک می‌کند.
تفاوت مفروضات با اصول
اگر برای شما هم سؤال شده است که تفاوت مفروضات حسابداری با اصول آن چیست، باید بدانید: مفروضات حسابداری بیشتر به چارچوب‌ها و فرضیه‌های زیرساختی توجه دارند. در حالی که اصول حسابداری به قوانین و دستورالعمل‌های اجرایی می‌پردازند. هر دو دسته برای عملکرد صحیح و دقیق سیستم حسابداری ضروری هستند. به حسابداران کمک می‌کنند اطلاعات مالی را به طور صحیح و شفاف ثبت و گزارش دهند.
راهکار مالی دیدگاه چارگون
مجموعه نرم‌افزارهای راهکار مالی دیدگاه چارگون، توانایی ایجاد ارتباط و یکپارچگی در تمام بخش‌های مالی شرکت را دارند. این یکپارچگی که تمام زیرسیستم‌ها را در بر می‌گیرد، در نهایت باعث ایجاد محیط کاری کاملاً متصل و هماهنگ می‌شود. این سامانه امکان تبادل اطلاعاتی میان عملیات های تخصصی با سایر سیستم‌های پردازش تراکنش (TPS) را فراهم می‌کند و از سرعت و دقت بالایی برخوردار است.
ویژگی‌های شاخص نرم‌افزار حسابداری شرکتی
برخی از ویژگی‌های نرم افزار حسابداری شرکتی دیدگاه به شرح زیر هستند:
- انعطاف‌پذیری با ساختار کدینگ و انطباق با نیازهای مختلف حسابداری: نرم‌افزار به گونه‌ای طراحی شده است که به راحتی می‌تواند با ساختارهای کدینگ متنوع منطبق شود و نیازهای حسابداری مختلف را برآورده کند.
- مدیریت سلسله‌مراتبی همراه با مدیریت متمرکز و یکپارچه حسابداری: این ویژگی امکان مدیریت بهتر و سازماندهی دقیق‌تر حساب‌ها را فراهم می‌کند. به طوری که حسابداری به صورت متمرکز و یکپارچه مدیریت شود.
- ارائه صورت‌های مالی دقیق و قابل فهم: این نرم‌افزار قادر است صورت‌های مالی را به شکلی دقیق و شفاف تهیه کند تا برای همه کاربران قابل فهم باشد.
- صرفه‌جویی در زمان با صدور اتوماتیک سند: نرم‌افزارهای دیدگاه این امکان را فراهم می‌کنند که اسناد به صورت اتوماتیک صادر شوند. چه از طریق خود نرم‌افزار و چه از طریق نرم‌افزارهای خارج از آن، که این امر به صرفه‌جویی در زمان کمک می‌کند.
- حفظ حریم خصوصی و اطلاعات مالی با کنترل دقیق دسترسی: این نرم‌افزار با کنترل دقیق دسترسی‌ها، امنیت و حریم خصوصی اطلاعات مالی را تضمین و از دسترسی‌های غیرمجاز جلوگیری می‌کند.
مجموعه نرم‌افزارهای راهکار مالی دیدگاه با این ویژگی‌ها و امکانات گسترده، ابزار قدرتمندی برای مدیریت مالی سازمان‌ها محسوب می‌شوند.
سخن پایانی
در این مقاله به مفروضات حسابداری و نقش آن‌ها در سرعت بخشیدن به فرآیندها پرداختیم. در نظر داشته باشید برای رسیدن به نتایج سریع‌تر و دقیق‌تر بهتر است از نرم‌افزارهای مدیریت مالی مثل مجموعه نرم‌افزارهای راهکار مالی دیدگاه استفاده کنید. این مجموعه نرم‌افزار علاوه‌بر آن که سرعت شما را تا حد زیادی افزایش می‌دهند، با قدرت بالا و امکانات بی‌نظیری که دارند تمامی چالش‌های مالی شما را پوشش می‌دهد. به این ترتیب، کسب‌وکار شما با سرعت و دقت بیشتری رشد خواهد کرد.