اظهارنامه مالیاتی چیست؟
هر فرد حقیقی یا حقوقی که ملزم به پرداخت مالیات است، باید اظهارنامه مالیاتی تهیه کند. اظهارنامه مالیاتی یک سند مالی است که توسط این افراد تنظیم می‌شود و سالانه در اختیار اداره مالیات قرار می‌گیرد. این سند شامل تمام فعالیت‌های اقتصادی صورت‌گرفته در یک سال مالی است. لازم به ذکر است که فعالیت‌های درج‌شده در این سند مالی، در محاسبه میزان مالیات تعلق گرفته به واحدهای تجاری مؤثر هستند.در حال حاضر، فایل خام اظهارنامه‌های مالیاتی در سایت سازمان امور مالیاتی به نشانی tax.gov.ir موجود است. واحدهای تجاری می‌توانند برای تکمیل این سند و ارسال آن به اداره مالیات از طریق این سایت‌ها اقدام کنند. به عبارت بهتر، نیازی به مراجعه به اداره مالیات و انجام مراحل اداری به صورت حضوری نیست. تمام افراد حقیقی و حقوقی باید در 3 ماه ابتدایی هر سال، اظهارنامه سال گذشته خود را تکمیل و به کارشناسان مربوطه تحویل دهند.
انواع اظهارنامه
اظهارنامه‌های مالیاتی انواع مختلفی دارند. هر فرد حقیقی یا حقوقی باید بداند که چه نوعی از این اظهارنامه‌ها برای او مناسب‌تر است. به این ترتیب می‌توان از رخ دادن مشکلات مالیاتی احتمالی جلوگیری کرد. به همین علت، در ادامه به معرفی انواع اظهارنامه مالیاتی می‌پردازیم:- اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی (طبق ماده صد و ده قانون مالیات‌های مستقیم)
- اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی گروه اول (طبق ماده ۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم)
- اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی گروه دوم (طبق ماده ۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم)
- اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی گروه سوم (طبق ماده ۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم)
- اظهارنامه مالیات بر درآمد املاک ویژه اشخاص حقیقی که درآمد املاک دارند (طبق ماده ۵۷ و ۸۰)
- اظهارنامه مالیاتی انحلال شرکت (طبق ماده ۱۱۴ و ۱۱۶ قانون مالیات‌های مستقیم)
چه افرادی باید اظهارنامه مالیاتی تهیه کنند؟
هر فردی که در شرکت‌های دولتی یا خصوصی مشغول به کار نیست و فیش حقوقی ندارد اما فعالیت اقتصادی انجام می‌دهد باید اظهارنامه مالیاتی تهیه کند. این افراد شامل: بازرگانانی که کارت بازرگانی دارند، صاحبان واحدهای تولیدی و کارخانه‌ها، صاحبان کارگاه‌ها، فروشگاه‌ها و هر شخصی است که کارفرمای خودش محسوب می‌شود. بهتر است بدانید حتی افرادی که خارج از ایران هستند اما درآمد خود را از داخل ایران کسب می‌کنند باید این فرم مالیاتی را تهیه کنند. همچنین اتباع غیرایرانی که در ایران فعالیت اقتصادی دارند و در این کشور کسب درآمد می‌کنند باید مالیات پرداخت کنند، بنابراین باید برای تهیه اظهارنامه اقدام کنند.چه افرادی ملزم به ارائه اظهارنامه نیستند؟
سازمان‌ها و نهادهایی که معاف از مالیات هستند، ملزم به تهیه این سند مالی نیستند. برخی از مهم‌ترین این سازمان‌ها به ترتیب زیر هستند:- شهرداری‌ها
- سازمان‌های زیرمجموعه شهرداری
- وزارت‌خانه‌ها
- شرکت‌های تعاونی دانش‌آموزی و دانشجویان
- سازمان‌هایی که از بودجه عمومی دولت استفاده می‌کنند
نحوه تنظیم اظهارنامه مالیاتی
همان‌طور که اشاره کردیم، در حال حاضر تهیه اظهارنامه مالیاتی از طریق سایت سازمان امور مالیاتی به نشانی tax.gov.ir انجام می‌شود. الکترونیکی شدن فرایند ثبت و ارسال این سند مالی باعث صرفه‌جویی در زمان و هزینه مودیان مالیاتی شده است. با این حال باید در مرحله اول در این سامانه ثبت‌نام کرد. برای ثبت‌نام در سامانه امور مالیاتی کشور باید گام‌های زیر را برداشت:- پیش‌ثبت‌نام در سامانه با کد اقتصادی
- دریافت کد رهگیری
- تأیید کردن اطلاعات واردشده در مرحله پیش ثبت‌نام
- دریافت نامه‌ای شامل اطلاعات کاربری که از طریق اداره پست ارسال می‌شود
- ثبت‌نام با کد اقتصادی
- تأیید اطلاعات درج‌شده در مرحله قبلی
- دریافت اظهارنامه مالیاتی به صورت الکترونیک
- پر کردن این اظهارنامه به صورت آنلاین
- ارسال آنلاین اظهارنامه و دریافت کد رهگیری
- انتظار برای بررسی مدارک توسط کارشناسان مربوطه
- اعلام مبلغ مالیات توسط کارشناسان مذکور
- دریافت آنلاین قبض پرداخت مالیات
- پرداخت قبض مذکور
تفاوت اظهارنامه افراد حقیقی و حقوقی
بزرگ‌ترین و مهم‌ترین تفاوت اظهارنامه مالیاتی افراد حقیقی و حقوقی در اطلاعاتی است که باید در زمان ثبت‌نام در سایت امور مالیاتی کشور وارد کنند. در صورتی که به عنوان یک شخص حقیقی در این سامانه ثبت‌نام می‌کنید، به اطلاعات شخصی مانند کد ملی نیاز پیدا خواهید کرد. این در حالی است که برای ثبت‌نام افراد حقوقی در این سامانه به اطلاعاتی مانند:- اطلاعات تمام شرکا
- اطلاعات تمام سهامداران
- تعداد سهام منتشرشده
- ترازنامه
- صورت‌حساب سود و زیان
- کد اقتصادی
مدارک مورد نیاز برای تهیه اظهارنامه چیست؟
در حالت کلی برای تهیه و تکمیل اظهارنامه مالیاتی باید مدارک زیر را به همراه داشت:- مجوزهایی مانند پروانه کسب و…
- اساس‌نامه، روزنامه رسمی، شرکت نامه و سایر مدارک سازمان
- تصویر اجاره‌نامه یا سند مالکیت مربوط به محلی که شرکت آنجا واقع شده است
- تصویر کارت ملی و شناسنامه تمامی شرکا، اعضای هیئت‌مدیره، صاحبان امضا و…
- تصویر گواهی‌نامه ترازنامه
- اصل صورت سود و زیان
- اعلام مبلغ کل فروش و درآمد شخص حقیقی یا حقوقی
- گواهی‌های گردش حساب سازمان ممهور به مهر شرکت
- تمام قراردادهای شرکت
- مانده کل سود و زیان دوره قبل و گردش حساب تعدیلات سنواتی
- اعلام شماره ثبت دفاتر قانونی و کد رهگیری آن‌ها
- مدارک مربوط به مالیات‌های پرداخت شده
- کارت بازرگانی
- نام کاربری، رمز عبور، کد مالیاتی، کد رهگیری مربوط به مراحل پیش‌ثبت‌نام برای ارسال اظهارنامه
- گواهی‌نامه حساب‌های سازمان در سال‌های قبل
- مدارک پرداخت بیمه
نحوه ثبت‌نام اظهارنامه مالیاتی 1403
برای ثبت اظهارنامه مالیاتی سال 1403، به دستور سازمان امور مالیاتی، فرآیند به صورت الکترونیکی و بدون نیاز به مراجعه حضوری انجام می‌شود. این فرآیند در پنج مرحله اصلی انجام می‌شود:مرحله اول: پیش‌ثبت‌نام الکترونیکی
در این مرحله، لازم است که شما کد اقتصادی خود را داشته باشید. پس از وارد کردن اطلاعات اولیه شرکت، شماره تلفن همراه شما تأیید می‌شود. سپس کد پستی 10 رقمی خود را در سامانه بارگذاری کنید.مرحله دوم: صحت‌سنجی اطلاعات
در این مرحله، اطلاعات ثبت‌شده در پیش‌ثبت‌نام از منابع مختلف استعلام و بررسی می‌شود. در صورت تأیید صحت اطلاعات، شما به مرحله بعدی منتقل می‌شوید. در صورتی که اطلاعات نادرست باشد، پیامک اطلاع‌رسانی برای شما ارسال خواهد شد.مرحله سوم: تولید و ارسال اطلاعات کاربری
در این مرحله، اگر اطلاعات پیش‌ثبت‌نام تأیید شوند، برای شما کد کاربری و رمز عبور ایجاد می‌شود که به صورت پیامک ارسال خواهد شد.مرحله چهارم: ثبت‌نام الکترونیکی
با دریافت کد کاربری و رمز عبور، وارد سامانه شده و اطلاعات اقتصادی شرکت خود را وارد کنید.مرحله پنجم: اعتبارسنجی
در این مرحله، اطلاعات واردشده با پرونده‌های فیزیکی تطبیق داده می‌شود و در صورت وجود مغایرت، از طریق پیامک به شما اطلاع داده خواهد شد. اگر اطلاعات شما تأیید شوند، به وضعیت «ارسال اظهارنامه الکترونیکی» منتقل خواهید شد.ورود به سامانه اظهارنامه مالیاتی
تمامی مودیان مالیاتی برای ثبت اظهارنامه‌های خود باید به سامانه اظهارنامه مالیاتی مراجعه کنند. برای ورود به این سامانه، مراحل زیر را دنبال کنید:- باز کردن صفحه مرورگر و جستجو برای «سازمان امور مالیاتی»
- ورود به سامانه از طریق آدرس اینترنتی tax.gov.ir و وارد کردن نام کاربری و رمز عبور
- ورود به پورتال و تکمیل اظهارنامه
اطلاعات مورد نیاز در اظهارنامه مالیاتی
دقت در وارد کردن اطلاعات صحیح در اظهارنامه مالیاتی از اهمیت بالایی برخوردار است. اطلاعاتی که باید وارد شوند شامل:- کد کاربری و رمز عبور دریافتی از سازمان امور مالیاتی
- اطلاعات هویتی صاحبان امضا و اساس‌نامه شرکت
- اطلاعات حسابداری، سود و زیان و ترازنامه شرکت
- رفع مغایرت‌ها و اختلافات ترازنامه
- درج اقلام معاف از مالیات
- تطبیق مبلغ درآمد با اظهارنامه ارزش افزوده و گزارش فصلی
- ارسال اظهارنامه و دریافت کد رهگیری
نحوه تهیه اظهارنامه مالیاتی الکترونیکی
برای تهیه اظهارنامه مالیاتی به صورت الکترونیکی، ابتدا باید وارد سامانه شوید و پس از ثبت اطلاعات هویتی و داشتن شناسه ملی و کد اقتصادی، کد کاربری و رمز عبور برای شما ارسال خواهد شد. سپس با استفاده از این اطلاعات وارد سامانه شوید و مراحل زیر را طی کنید:- ورود به سامانه با کد کاربری و رمز عبور
- ثبت اطلاعات اظهارنامه و مشاهده محتوای آن
- تکمیل جداول مالی و ترازنامه
- بررسی پیش‌نویس و تأیید نهایی
- دریافت کد رهگیری
- صدور قبض مالیاتی و پرداخت آن